9 دلیل خرابی ترانسفورماتور توزیع
آسيبديدگي یا خرابی ترانسفورماتور به دو صورت اتفاق مي افتد :
1- هادي شدن عايق ترانس
2- پاره شدن يا قطع شدن هاديهاي ترانس
هر دو مورد ذكر شده پيامد سه عامل افزايش دماي داخل ترانس ، اضافه ولتاژ و ضربات مكانيكي است كه ذيلاً به توضيح آنها مي پردازيم :
الف ) افزايش حرارت داخل ترانس بيشتر از حد تحمل ترانس (يعني بيشتر از حد تحمل عايق ترانس) موجب آسيبديدگي عايق ترانس ميگردد. عايقها بر خلاف هاديها در صورت بالا رفتن حرارت، هدايتشان بيشتر شده و جريان نشتي بيش از حد در عايق باعث سوختن ترانس ميگردد.
ب ) اگر اضافه ولتاژ حادث شده در شبكه باعث بالا رفتن ولتاژ نسبت به بدنه و يا نسبت به فاز ديگر (بيشتر از حد استقامت حرارتي عايق )گردد هاديها موجب بروز قوس در عايق شده و عايق خاصيت خود را از دست مي دهد و يا اگر ولتاژ بالا بافركانس نامي بصورت مداوم برقرار گردد جريان نشتي عايق تدريجاً بيشتر شده و دماي عايق بالا ميرود كه نهايتاً حرارت بالا باعث آسيب ديدن عايق ميگردد .
ج ) در صورت حمل نادرست ترانس چه با جرثقيل و يا هر وسيله ديگر به علت تكانهاي شديد، هسته ترانس كه بر روي بدنه ثابت شده جابجا گشته و منجر به پاره گي نقاط اتصال هاديها ميگردد و همچنين اگر اتصال كوتاهي در ورودي يا خروجي ترانس اتفاق افتد هاديهاي ترانس بر اثر اتصالي، نيروهاي زيادي به يكديگر واردمينمايند(هاديهاي حامل جريان به يكديگر نيرو وارد ميكنند كه به جريان عبوري وفاصله هاديها از يكديگر وابسته است) اين نيروها اغلب باعث پاره گي هاديها و يا خرابي عايق خشك ترانس ميگردد. اگر بار ترانس نيز بالا رود به علت توليد حرارت درترانس باعث پاره گي هاديها در نقاط ضعيف ترانس ميشود كه اين مورد بيشتر درترانسهايي باسيمپيچي زيگزاگ در نقطه اتصال اتفاق ميافتد.
9 دلیل خرابی ترانسفورماتور :
دلیل 1 خرابی ترانسفورماتور : اضافه بار
اگر بنا به هر علتي از جمله زياد شدن بار شبكه، نشت روي مقرهها و هاديها، بار ترانس زياد گردد و كليد كل تابلوي ترانس عمل ننمايد با ازدياد جريان هاديهاي ترانس تلفات اهمي ترانس بالا رفته و حرارت توليدي ، بيشتر ازحرارت تبادلي بوده و به راحتي دفع نميگردد كه باعث صدمه ديدن عايق ترانس مي گردد.
دلیل 2 خرابی ترانسفورماتور : نشت روغن
اگر سطح روغن در داخل ترانس كاهش يابد و به جاي روغن هوا در داخل تانك ترانس نفوذ كند ، با توجه به پايين بودن استقامت الكتريكي هوا نسبت به روغن باعث بروز قوس در ترانس شده و آسيب ميبيند.
دلیل 3 خرابی ترانسفورماتور : نفوذ رطوبت
وجود ذرات آب در روغن بشدت استقامت الكتريكي روغن ترانس را كاهش ميدهد كه باعث بروز قوس در روغن ترانس ميشود.
دلیل 4 خرابی ترانسفورماتور : اضافه ولتاژهاي موقت
هر چند طبق استاندارد هر ترانسي ميتواند ولتاژي بيشتر از حد نامي را طي مدت زمان كوتاهي تحمل كند (حتي مورد تست قرارميگيرد) اما اين اضافه ولتاژها باعث به اشباع رفتن هسته و ايجاد هارمونيك ميگرددكه هارمونيكهاي بالاي فركانس نامي ، تلفات هسته را بالا برده و نهايتاً حرارت ايجادشده در هسته و عدم تبادل حرارتي لازم موجب آسيب ديدن عايق ميشود (اين حرارت درمحاسبات طراحي وارد نميگردد).
دلیل 5 خرابی ترانسفورماتور : آلودگي روغن ترانس
طي دوره كاري ترانس با توجه به گردش روغن در بين هاديها و هسته، روغن كهنه شده و همچنين سطح آنها را ميشويد و ذرات كنده شده از ديوارهها معمولاً بصورت لجن در ته تانك ترانس انباشته ميگردد. وجود ذرات فوق در روغن موجب كاهش استقامت الكتريكي روغن ميگردد.
دلیل 6 خرابی ترانسفورماتور : اضافه ولتاژهاي گذرا
اضافه ولتاژهاي گذرا در شبكه معمولاً به دو صورت نمايان ميگردند :
الف ) صاعقه كه اضافه ولتاژ خارجي است.
ب ) كليدزني كه اضافه ولتاژداخلي است.
اگر تعداد اضافه ولتاژهايي كه به ترانس ميرسند زياد باشند يا حدولتاژهاي آنها بالا باشد باعث تخريب عايق ميگردند. گاهاً اضافه ولتاژها در حدي نيستند كه ابتدائاً عايق را خراب نمايند بلكه به علت رزونانس يا فرو رزونانس رفتن ترانس و خواص سلفي و خازني باعث بروز قوس از سر ترانس ، يا بالا رفتن دماي ترانس ميگردد.
دلیل 7 خرابی ترانس : عمر بالاي ترانس
وقتي ترانس به مدت طولاني در شبكه مورداستفاده قرار گيرد، عايق خشك ترانس كمكم خاصيت اوليه خود را از دست ميدهد كه حتي با تعويض روغن همديگر به حالت اوليه برنميگردد. (عمر مفيد ترانس معمولاً از طرف شركت سازنده داده ميشود).
دلیل 8 خرابی ترانس : بالا رفتن دماي محيط
افزايش دماي محيط موجب آسيبديدگي ترانس ميگردد. بدين صورت كه وقتي تفاوت دماي داخل ترانس و محيط پست در اثر افزايش حرارت محيط كم گردد تبادل حرارتي بين ترانس و هواي پست كم شده و حرارت توليد شده در ترانس حبس گرديده و عايق ترانس صدمه ميبيند. دماي شرايط كاري جهت اخذ قدرت نامي توسط سازنده تعيين ميگردد كه ميبايست ميزان كاهش قدرت به ازاي افزايش درجه حرارت نيزقيد شود.
دلیل 9 خرابی ترانس : بروز جرقه يا هارمونيك در ولتاژ اوليه
بنا به هر علتي اگر دراوليه ترانس، ولتاژ همراه هارمونيك باشد باعث بوجود آمدن فلوهاي متناظر با همان هارمونيكها در هسته ترانس ميگردد، كه اين هارمونيكهاي فركانس بالا موجب بالا رفتن تلفات فوكو و هيسترزيس در هسته ميشود و ترانس از بالا رفتن حرارت ناشي از آن صدمه ميبيند. گاهاً به علت رطوبت محيط يا وجود آلودگي بر روي مقرهها و يا نزديك شدن شاخه درختان به خط تحت ولتاژ و… قوس بوجود ميآيد و به علت بالا بودن مقاومت دربرخي از اين اتصالات و دور بودن از ابتداي فيدر، اين قوسها باعث عملكرد رله پست مادر نميگردند. وجود قوس و قابل ملاحظه بودن امپدانس قبل از محل عيب موجب ريپلهاي ولتاژ روي موج ولتاژ ميشوند. ريپلهاي ولتاژ داراي هارمونيكهاي بالا بوده واشكالاتي را براي دستگاههاي الكتريكي مورد تغذيه روي آن فيدر پيش ميآورد.